RVO | Eindrapport TVL regeling

De eerste coronabesmetting in Nederland een feit. Veel Nederlanders die in China of op cruiseschepen verbleven zijn weer in Nederland. Op 27 februari is de eerste coronabesmetting in Nederland. Er volgen steeds meer besmettingen. De overheid opent een publieksinformatienummer.

Op 9 maart 2020 maakt het kabinet in een persconferentie de eerste maatregelen bekend om het coronavirus te bestrijden. Vanaf dat moment geldt: regelmatig handen wassen, in de elleboog niezen, papieren zakdoekjes gebruiken en geen handen meer schudden.

Halverwege maart gaat Nederland in gedeeltelijke lockdown. Horeca, scholen en kinderopvang sluiten. Het advies is om zoveel mogelijk thuis te werken en 1,5 meter afstand te houden van elkaar. Dit is de start van de intelligente lockdown. Tegelijkertijd kondigt de regering een noodpakket aan om banen en inkomens te beschermen. Bedrijven die voldoen aan de voorwaarden krijgen een tegemoetkoming van € 4.000. De zogenaamde TOGS, Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19.

De coronamaatregelen blijven ook in april 2020 van kracht. Na de meivakantie gaan basisscholen weer gedeeltelijk open en kinderdagverblijven helemaal.

Halverwege mei kondigt het kabinet versoepelingen aan. Per 1 juni zijn mondkapjes in het openbaar vervoer verplicht en kan iedereen met klachten zich laten testen.

In de zomer loopt het aantal besmettingen weer op, vooral in de grote steden. Eind juli is er een persconferentie over de zorgen van de oplopende besmettingen. Iedereen wordt opgeroepen om zich aan de basisregels te houden.

Begin september overschrijdt het dagcijfer van positieve testen voor het eerst de 1.000. We zitten in de tweede golf. Eind september volgen aangescherpte maatregelen om het virus in te dammen.

Veel ondernemers vroegen de TVL aan. Maar soms moet een ondernemer een deel van de tegemoetkoming terugbetalen. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) vindt het belangrijk hier soepel mee om te gaan. RVO-medewerker Peter Mangert: "Onze insteek is om altijd in gesprek te gaan met ondernemers, zodat ze hun verhaal kwijt kunnen. Daarna proberen we met een menselijke maat afspraken te maken. Dit is echt maatwerk, waarbij je probeert iets te betekenen voor een ondernemer. Je komt vervelende situaties tegen en dan is het fijn om iets af te spreken waar de ondernemer tevreden mee is."

De aangescherpte maatregelen van eind september hebben onvoldoende effect. Het kabinet kondigt halverwege oktober een gedeeltelijke lockdown af. De horeca gaat dicht en er komt een verbod op evenementen. Ook komen er extra steunmaatregelen.

Halverwege november verlengt het kabinet de verzwaarde gedeeltelijke lockdown. Daarnaast besluit het kabinet dat het dragen van een mondkapje per 1 december wordt verplicht en komt er een vuurwerkverbod voor de jaarwisseling.

Begin december verlengt het kabinet de verzwaarde gedeeltelijke lockdown opnieuw. Halverwege december kondigt premier Rutte vanuit het Torentje een lockdown af: ook niet-essentiële winkels en sportscholen moeten dicht.

Nederland begint het nieuwe jaar in lockdown, maar in de eerste week van januari start ook het vaccineren. Eind januari wordt de avondklok ingevoerd en begin februari wordt de lockdown verlengd.

Ondernemers die nog nooit eerder subsidie hadden aangevraagd vroegen nu RVO om noodsteun. Daardoor werd het noodzakelijk om proactief te communiceren, met compassie en perspectief voor de ondernemer. Met belacties, brieven, mailings, sociale media en webpagina’s stelt RVO alles in het werk om ondernemers te bereiken.

In maart zijn contactberoepen weer toegestaan en niet-essentiële winkels mogen open op afspraak.

Dirk van de Burgt hoefde dankzij de regeling zijn bedrijf niet te verkopen. “Voor mij was er geen alternatief om mijn huis te behouden en mijn gezin te voeden.” Van de Burgts bedrijf D-tone voorziet andere bedrijven van licht, geluid en theatertechniek. “Ik kan mijn werk niet digitaal doen, dus daalde mijn omzet direct vanaf de eerste lockdown naar niets.” De TVL zorgt niet voor inkomen, maar dekt wel de gebruikelijke kosten. Dat kan ondernemers helpen het hoofd boven water te houden.

De besmettingen blijven toenemen, met een piek tegen het einde van april. Daarna daalt het aantal positieve testen en stijgt het aantal gevaccineerden. Het vaccinatieprogramma komt beter op stoom en er wordt uitgekeken naar de heropening van de samenleving in de zomer. In mei mogen terrassen, zwembaden en sportscholen weer open.

Op 5 juni beëindigt het kabinet de lockdown. Het aantal besmettingen en opnames in ziekenhuizen daalt in juni sterk en de vaccinatiegraad neemt flink toe. De samenleving gaat weer open, maar het advies blijft: houd anderhalve meter afstand.

Ook al mochten kapperszaken als één van de eersten na de lockdown weer open, de coronacrisis raakt hen ongenadig hard. “Dat je open mag, heeft gelijk consequenties voor de steun die je ontvangt”, vertelt Katinka Boekhorst van branchevereniging ANKO. “Veel kappers waren in paniek en wilden snel duidelijkheid over wat ze moesten of konden doen.” De website van RVO is daarbij voor Boekhorst onmisbaar. “Daar staat goede, concrete informatie. Die vertalen wij naar de belevingswereld van onze leden. Zo geven we de leden concrete acties, verwachte deadlines en handige tips.”

RVO ondersteunt ondernemers tijdens het aanvraagproces. Bijvoorbeeld door fouten in de aanvraag te voorkomen of te herstellen, én door ruimhartig bezwaren toe te kennen. Ook stelt RVO een commissie samen om gevallen te beoordelen die nog niet eerder aan bod kwamen. Deze commissie beoordeelt op basis van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) of kan worden afgeweken van de regels vanwege bijzondere opstandigheden. Ook beoordeelt de commissie individuele gevallen en adviseert over de beoordeling van vergelijkbare gevallen. Hierdoor zijn duizenden ondernemers geholpen die tussen wal en schip dreigden te vallen.

De TVL is een crisisregeling die snel is opgezet en ook bedoeld was om ondernemers snel geld uit te keren en financieel te ondersteunen. Door onder meer het grote belang om snel de subsidie uit te keren is er een hoger risico op misbruik en oneigenlijk gebruik. Om deze risico’s te beperken zette RVO een uitgebreid systeem van risicobeheersing op. Alle aanvragen werden geautomatiseerd vooraf gecontroleerd, onder andere op basis van gegevens van de Belastingdienst. Aan de hand van risico indicatoren werden alle ontvangen aanvragen ook geautomatiseerd gewogen op complexiteit of gevoeligheid voor misbruik. RVO medewerkers controleren hoog risico aanvragen handmatig en vragen dan vaak aanvullende bewijsstukken op. Bij een vermoeden van misbruik wordt de Fraudesectie ingeschakeld, die vervolgens beoordeelt of er een redelijk vermoeden van misbruik is. Als dat het geval is doet RVO aangifte bij het Openbaar Ministerie.

Een plotselinge piek in het aantal positieve testen vraagt om extra maatregelen. In de horeca wordt 1,5 meter afstand houden weer de norm en de sluitingstijd van 00.00 tot 06.00 uur wordt opnieuw geïntroduceerd. Ook mogen meerdaagse evenementen niet meer doorgaan.

Na deze maatregelen dalen de besmettingen en versoepelt het kabinet de maatregelen. Per 25 september zet het kabinet de 1,5-meternorm om in een advies. Hierdoor vervallen vanaf die datum ook een hoop andere maatregelen.

Het demissionaire kabinet kondigt aan dat de coronasteun aan ondernemers gaat stoppen. Per 1 oktober 2021 komt er een definitief einde aan regelingen zoals de NOW, Tozo en TVL. Ook kunnen ondernemers vanaf dat moment geen belastinguitstel meer aanvragen.

De coronacrisis heeft de horeca hard geraakt. Zo ook het Haagse café De Kleine Witte. Eigenaresse Claudia Aliet maakte gebruik van de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL): “Met je omzetcijfers op orde, is TVL aanvragen best makkelijk. Zonder de TVL hadden we het zeker niet gered.”

De intensiteit van de coronacrisis leek af te nemen, de steun kon worden afgebouwd. Maar niets blijkt minder waar. In oktober wordt duidelijk dat de vaccinaties tegen het coronavirus minder effectief zijn tegen de deltavariant dan tegen de alfavariant. Op 12 november kondigt het kabinet een gedeeltelijke lockdown aan. Op 26 november volgt de eerste avondlockdown, waarbij bijna alles om 17.00 uur moet sluiten.

Op 18 december 2021, de week voor kerst, kondigt het kabinet een harde lockdown aan die 19 december in gaat. Dit gebeurt uit voorzorg. De deltavariant zorgt voor een piek in de ziekenhuisbezetting en de omikronvariant wint snel terrein. Het kabinet geeft een extra impuls aan de boostercampagne, om te zorgen dat zoveel mogelijk mensen in januari 2022 hun boostervaccinatie ontvangen.

De avondsluiting en de nieuwe lockdown zorgen bij ondernemers opnieuw voor onzekerheid, zorgen en daarmee wanhoop, frustratie en boosheid. De voorgenomen Subsidie Vaste Lasten voor ondernemers die getroffen werden door de nachtsluiting wordt uitgebreid en omgezet naar een extra kwartaal TVL. Hierdoor kan een grotere groep ondernemers beroep doen op coronasteun.

De TVL helpt veel ondernemers hun hoofd boven water te houden tijdens de coronacrisis. Maar wat als je de tegemoetkoming waar je recht op hebt niet ontvangt? Dit overkwam Katinka van Houwelingen, mede-eigenaresse van Hotel Nieuw Minerva in Leiden. Zij strijdt voor de tegemoetkoming die het hotel verdient. “Het duurt lang en zonder TVL redden wij het niet.”

In januari vinden de eerste versoepelingen plaats. Op 10 januari 2022 gaan het basis- en voortgezet onderwijs en de buitenschoolse opvang (BSO) weer open. In februari is er veel aandacht voor de blijvende inzet van het coronatoegangsbewijs. Op 25 februari vervallen verschillende maatregelen, zoals de anderhalvemetermaatregel en het coronatoegangsbewijs.

In maart 2022 vervallen de laatste maatregelen, zoals het dragen van een mondkapje in het OV.

Na 2 coronajaren blikt horecaondernemer Pike Uittenbogaard van café De Pompier in Woerden terug. "We hebben in een parallel universum gezeten. We werden iedere dag met corona geconfronteerd. We zijn leeggelopen, maar langzaam genoeg om er nu nog te zijn. Dat is geluk hebben. Er zijn veel ondernemers met minder geluk dan ik."

Nederland lijkt nauwelijks nog bezig met corona. Het virus gaat een steeds kleinere rol spelen in het dagelijks leven. Er geldt nog slechts een aantal adviezen. Mondkapjes zijn alleen nog verplicht op luchthavens en in het vliegtuig. Maar ook daaraan komt dit kwartaal een eind.

Op 20 mei 2022 vervalt de tijdelijke Coronawet. Er komt een grotere focus op het langetermijnbeleid en het herstel van corona; bijvoorbeeld in de cultuursector.

Op 30 juni stoppen de Europese gelden voor coronasteun en er komt, met terugwerkende kracht, een aparte regeling voor starters.

“Van de 2 jaar corona zijn we 1 jaar dicht geweest. We zijn 5,3 miljoen omzet misgelopen. We hebben het gered doordat we meer dan 30 jaar ondernemers zijn en altijd gespaard hebben.” Aldus Erik, eigenaar van Buurten in Utrecht, een café-restaurant met vier locaties. “De TVL-steun heeft ons absoluut geholpen. Maar we hadden ook problemen met de steun voor één van de vestigingen, die pas in 2020 is geopend. Als dit de eerste en enige vestiging was geweest dan hadden we het niet gered."

“In eerste instantie deden we lacherig over corona, maar we moesten echt dicht”, vertelt Irene van Beek, eigenaar van café de Vrije Handel.“TVL was een behoorlijke injectie en zonder TVL hadden we het niet gered. Fijn dat we belastingvrij een uitstel van betaling kunnen krijgen.”

De afgelopen jaren waren niet makkelijk voor ondernemers. Door de lockdowns tijdens de coronapandemie lopen omzetten terug en direct na de pandemie volgen personeelstekorten, waardoor targets niet worden gehaald. En daar blijft het niet bij. Sterk stijgende kosten voor energie en grondstoffen veroorzaken een hoge inflatie. De inkoopprijzen stijgen en ook de energierekening wordt steeds hoger. Het terugbetalen van de coronasteun kan dan lastig zijn. Daarom biedt RVO ondernemers ruime terugbetalingsregelingen of uitstel van betaling. Belastingvrij.