Feiten en cijfers

1.1. Ingediende en verleende octrooien in de periode 2018-2022

De cijfers in dit jaarbericht hebben voornamelijk betrekking op de octrooiaanvragen en -verleningen die Octrooicentrum Nederland onder de Rijksoctrooiwet registreert. Ook presenteren we cijfers over de verleningen van octrooiaanvragen onder het Europees Octrooiverdrag, waarbij Nederland is aangewezen als land waar het octrooi rechtsgeldig moet zijn. In de cijfers hebben we niet de octrooiaanvragen meegenomen die vanuit Nederland zijn ingediend bij het Europees Octrooibureau (EOB), de World Intellectual Property Organization (WIPO) en buitenlandse nationale octrooibureaus.

1.1.1 Ingediende octrooiaanvragen

In de afgelopen 5 jaar is het aantal octrooiaanvragen dat is ingediend bij Octrooicentrum Nederland, gestegen tot 3.772 nieuwe aanvragen in 2022. Dit is een lichte stijging ten opzichte van 2021 (3.622 aanvragen): 4%. Deze groei komt met name door een groei van de aanvragen uit het buitenland, vooral uit China (zie ook § 1.1.7 over ingediende aanvragen uit het buitenland). Er is echter sprake van een afvlakking van de groei. In de 2 voorgaande jaren lag de groei boven de 10%. Het aantal aanvragen van Nederlandse aanvragers daalde. In 2021 waren dit er nog 2.030. In 2022 werden 1.857 aanvragen door Nederlandse aanvragers ingediend.

1.1.2 Verleende octrooien en ingetrokken en vervallen aanvragen

In 2022 heeft Octrooicentrum Nederland onder de Rijksoctrooiwet 2.815 octrooien verleend. Dit aantal is flink hoger dan het aantal verleningen in 2021 (2.264 octrooien). De toename is een gevolg van de sterke groei in het aantal aanvragen in 2020 en 2021 (verlening vindt zoals altijd 18 maanden na de aanvraag plaats). Daarnaast was er ook sprake van een flinke daling in het aantal vervallen aanvragen (van 351 vervallen aanvragen in 2021 naar 240 vervallen aanvragen in 2022). Ook dit droeg in belangrijke mate bij aan de groei van het aantal verleende octrooien in 2022.

Het aantal aanvragen dat voor verlening werd ingetrokken, steeg slechts zeer licht: van 299 ingetrokken aanvragen in 2021 naar 318 ingetrokken aanvragen in 2022 (zie ook grafiek 3).

Ingetrokken en vervallen aanvragen 2018 t/m 2022

1.1.3 Verzoek- en bezwaarschriften om herstel in de vorige toestand

Tijdens de validatieprocedure en na inschrijving van octrooien in het Nederlands octrooiregister moeten octrooiaanvragers en -houders bepaalde formaliteiten verrichten om het recht te behouden en te voorkomen dat het recht vervalt. Het gaat dan om bijvoorbeeld het indienen van vertalingen en het betalen van jaartaksen. Gebeurt dat niet op tijd, dan vervalt het recht automatisch. Gelukkig voorziet artikel 23 van de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 95) in de mogelijkheid van herstel. In de herstelprocedure moet de octrooihouder aantonen dat hij of zij alle zorgvuldigheid heeft betracht.

Het aantal verzoekschriften was in 2022 iets lager dan in het jaar daarvoor: 58. Hetzelfde geldt voor het aantal bezwaarschriften: 8. Het aantal aanvragen om advies (art. 76/84/87 ROW 95) was in 2022 iets hoger dan in 2021: 6.

1.1.4 Aanvullende beschermingscertificaten (ABC’s)

Het aantal aanvragen voor aanvullende beschermingscertificaten (ABC’s) voor geneesmiddelen daalde van 63 aanvragen in 2021 naar 53 aanvragen in 2022. Daarentegen steeg het aantal aanvragen voor extensies van ABC’s van 9 in 2021 naar 18 in 2022. Het aantal aanvragen voor aanvullende beschermingscertificaten voor bestrijdingsmiddelen bleef in 2022 ongewijzigd (3 aanvragen).

1.1.5. Verdeling van verleende octrooien over technologiegebieden

Om de verdeling te bepalen van de verleende octrooien over de verschillende technologiegebieden, hebben we gebruikgemaakt van een technologieclassificatie in 5 hoofdtechnologiegebieden. Deze classificatie is ontworpen voor de World Intellectual Property Organization (WIPO), aan de hand van de IPC-classificatie (International Patent Classification).

De verdeling van de verleende octrooien over de verschillende technologiegebieden is redelijk constant in de afgelopen 5 jaar. Ongeveer 40% van de verleende octrooien is afkomstig uit de werktuigbouw. Daarnaast verlenen we veel octrooien in overige technologiegebieden, met name in de bouw. Er is wel een lichte daling zichtbaar voor het aandeel van deze verzamelcategorie van technologieën, waaronder naast bouw ook consumentengoederen. Er is een lichte groei waarneembaar in de octrooien die betrekking hebben op chemie of farmacie en instrumenten.

1.1.6 Aanvragen uit het buitenland

In grafiek 7 is te zien hoe het aantal octrooiaanvragen uit het buitenland zich heeft ontwikkeld in de laatste 5 jaar.

In de periode 2018 tot en met 2022 is het aantal aanvragen uit het buitenland meer dan verviervoudigd. Met name de laatste 3 jaar is het aantal aanvragen vanuit het buitenland gegroeid. Voor een belangrijk deel gaat het hier om hergebruikte aanvragen uit China (zie grafiek 8). In § 3.4 gaan we dieper in op deze hergebruikte aanvragen.

Van het totale aantal octrooiaanvragen in 2022 (3.772) zijn er 3.250 (86%) in het Engels ingediend. Dat gebeurde ook door veel Nederlandse aanvragers. Een aannemelijke verklaring hiervoor is dat aanvragers hun aanvraag zeer waarschijnlijk ook willen indienen bij met name het Europees Octrooibureau (EOB). Op deze manier fungeert Octrooicentrum Nederland voor Nederlandse aanvragers als opstap naar octrooirechten over de grens en faciliteert Octrooicentrum Nederland het zakendoen op de Europese markt.

1.1.7 Europese octrooien die in Nederland gevalideerd zijn (EPNL-octrooien)

Grafiek 9 laat het aantal Europese octrooien zien die het EOB verleend heeft en waarin (ook) Nederland werd aangewezen als land waar dat octrooi geldig zou moeten worden. De daling die al in 2020 was begonnen, werd in 2022 voortgezet. In 2020 verleende het EOB nog 132.781 octrooien die ook geldig zijn in Nederland. In 2021 waren dit er nog 108.480. In 2022 is het aantal verder gedaald tot 81.602 octrooien.

De toenemende stroom Europese octrooien tot en met 2020 is het directe gevolg van de sterk toegenomen productie bij het EOB. Die is mede verklaarbaar doordat het EOB lang bezig was achterstanden weg te werken. Inmiddels lijken deze achterstanden te zijn weggewerkt en is het aantal jaarlijks verleende octrooien bij het EOB over zijn hoogtepunt heen.

1.1.8 Ontvangen vertalingen van octrooien

Net als bij het aantal verleende Europese octrooien lijkt ook het aantal ontvangen vertalingen van Europese octrooien over zijn piek heen. In 2022 hebben octrooihouders voor Europese octrooien 19.159 vertalingen ingediend bij Octrooicentrum Nederland. Met deze 19.159 (vertaalde, van origine Europese) octrooien erbij kwam het totale aantal levende octrooirechten in Nederland eind 2022 uit op 217.137 stuks. Alle levende octrooirechten zijn in te zien in het digitale octrooiregister van Octrooicentrum Nederland: www.octrooiregister.nl.

1.1.9 Regionale verdeling van verleende octrooien Rijksoctrooiwet in 2018-2022

In figuur 1 is op de kaart van Nederland de regionale verdeling te zien van het aantal in de periode 2018-2022 verleende octrooien onder de Rijksoctrooiwet, per 100.000 inwoners. Daarbij is gebruikgemaakt van de verdeling in zogeheten COROP-gebieden. De COROP-indeling is een regionaal niveau tussen gemeenten en provincies in, dat wordt gebruikt voor analytische doelen.

Elk COROP-gebied bestaat uit een centrale kern (bijvoorbeeld een stad) met een omliggend gebied dat nauw verbonden is met die kern. De begrenzing van de COROP-gebieden volgt de provinciale grenzen. Internationale octrooien die het Europees Octrooibureau (EOB) verleent, zijn in deze figuur niet meegenomen.

De regio Delft inclusief het Westland heeft met meer dan 232 octrooien per 100.000 inwoners de hoogste octrooidichtheid in de periode 2018-2022. Deze octrooien zijn afkomstig van de TU Delft en vele technologisch innovatieve mkb’ers in de regio, waaronder spin-offs van de TU Delft en innovatieve bedrijven in het Westland. Delft wordt op afstand gevolgd door Zuidoost-Noord-Brabant (Eindhoven en omgeving) met bijna 100 octrooien per 100.000 inwoners en de Achterhoek met bijna 67 octrooien per 100.000 inwoners.

Regionale verdeling van verleende octrooien in 2018-2022

1.2 Wettelijke adviezen volgens artikel 84 van de Rijksoctrooiwet 1995

Wie twijfelt over de geldigheid van een verleend octrooi kan op grond van artikel 84 van de Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 95) aan Octrooicentrum Nederland vragen advies uit te brengen over de toepasselijkheid van de nietigheidsgronden. In 2022 heeft Octrooicentrum Nederland 4 verzoeken om advies ontvangen. Een van de verzoeken is voortijdig ingetrokken en in 3 gevallen is een advies uitgebracht. Het einde van de coronamaatregelen maakte het weer mogelijk om in 2022 fysieke hoorzittingen te houden.

1.3 Internationale aanvragen (PCT-route)

Het aantal internationale aanvragen via de zogeheten PCT-route (Patent Cooperation Treaty) laat de afgelopen 5 jaar een dalende trend zien. In 2018 waren er nog meer dan 900 aanvragen voor de PCT-route. In 2022 is dit aantal gedaald tot onder de 800 aanvragen (778 aanvragen). Gezien internationale ontwikkelingen is de verwachting dat deze trend zich voortzet.

1.4 Bereikcijfers voorlichting en communicatie

De tabel laat zien hoeveel belanghebbenden we hebben bereikt met onze verschillende communicatiekanalen, producten en diensten.

	2022
Online bereik – Algemene voorlichting generiek Bevat websitebezoek, social media, campagnes en nieuwsbrieven, octrooirapporten	6.954.562
Online bereik – Algemene voorlichting specifiek met onder andere voorlichtingstools Bevat gebruikstools zoals Octrooikostencalculator, IdeeScan, ThatsIP, Create, Protect & Benefit en (automated) webinars, downloads van (IE-)rapporten	52.084
Fysiek bereik – Individueel mkb Bevat aantal ondernemers, via IE-gesprekken per mail, onderzoeken, telefoon en face-to-face, IPSS, presentaties en workshops	12.868
Fysiek bereik – Studenten hoger onderwijs Bevat aantal leerlingen in gastcolleges en workshops	5.849

Er zijn studenten die echt hele toffe ideeën hebben, maar die geen idee hebben dat ze daar een octrooi op moeten aanvragen. Daarom zouden eigenlijk álle opleidingen van Hogeschool Rotterdam octrooi-onderwijs moeten aanbieden.