Voorlichting en communicatie

4.1 Kenniscentrum op octrooigebied

Voor een kenniscentrum als Octrooicentrum Nederland is het essentieel om kennis op peil te houden. Kennis vergaren we onder andere met onderzoek naar technologieontwikkeling en het gebruik van octrooidata hierbij. Met deze kennis dragen we bij aan wetenschappelijk onderzoek en aan beleids- en uitvoeringsvragen. Octrooicentrum Nederland heeft ook in 2021 diverse stageplaatsen geboden aan studenten uit het hoger onderwijs en 1 medewerker heeft zijn promotieonderzoek afgerond.

Promotieonderzoek ‘Bedrijven en intellectuele-eigendomsrechten’

Dit jaar is een beleidsadviseur van RVO gepromoveerd op onderzoek naar het gebruik van intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten). Dit onderzoek toont aan dat een overgrote meerderheid van de bedrijven die IE-rechten aanvragen, dit slechts incidenteel doen. Op basis van de IE-aanvragen van bedrijven kunnen we uit het onderzoek het volgende concluderen: vooral vaardigheden die zijn gericht op de commercialisering van nieuwe producten en diensten dragen bij aan de groei van bedrijven en de economische veerkracht van regio’s.

Regionale dashboards

Dit jaar zijn we begonnen het octrooilandschap in Nederlandse regio’s in kaart te brengen met behulp van dashboards. Daarbij gebruiken we data uit het rapport 'Octrooien in Nederland'. De dashboards geven een overzicht van de innovatieactiviteiten in de regio. De verzamelde octrooi-informatie laat zien waar bedrijven zoal mee bezig zijn. Ook geeft octrooi-informatie inzicht in de markt, technologische trends en bedrijfsactiviteiten. Deze informatie is relevant voor:

• bedrijven in het technisch innovatieve mkb. Zij kunnen met octrooi-informatie kennis opdoen over de ontwikkelingen van de markt, mogelijke samenwerkingspartners en concurrenten. Daarnaast kan octrooi-informatie belangrijk zijn om productontwikkeling en R&D-processen bij te sturen;
• intermediaire organisaties die zicht willen krijgen op de innovatieactiviteiten in hun regio.

4.2 Bereikcijfers

De tabel laat zien hoeveel belanghebbenden we hebben bereikt met onze verschillende communicatiekanalen, producten en diensten. Onder de tabel geven we een toelichting op een aantal producten en diensten die wij inzetten voor voorlichting.

Producten en diensten	Bereik
Individuele gesprekken (een-op-een)	818
Onderzoeken (oriënterende onderzoeken en zoekadviezen)	349
Vragen over intellectueel eigendom beantwoord per mail en telefoon (1e lijn en via team klantbeantwoording)	2.688
E-learning (ThatsIP1 en IP Easi2) – aantal bereikte studenten	2.343
Bijeenkomsten, workshops, webinars3 en gastcolleges – aantal deelnemers	8.409
Online tools - Octrooidatabank Espacenet - IE-kostencalculator4	64.033 17.969
Website – aantallen, bereikcijfers (rvo.nl en english.rvo.nl)	323.366
Sociale media (organisch + betaald via RVO kanalen – aantallen, bereikcijfers	6.639.155
Brochures, rapporten, jaarberichten (downloads)	169
Nieuwe producten en diensten	Bereik
IP Smart Scan5	24
ideeSCAN6	8.186
Bijblad bij De Industriële Eigendom7	1.030
Nieuwsupdate voor ondernemers8	5.051

Toelichting op producten en diensten in de tabel

¹ ThatsIP is een laagdrempelige e-learning-tool die ondernemende studenten wegwijs maakt in de basisbegrippen over intellectueel eigendom en hun kennis bijspijkert over de beste bescherming van innovaties.
² IP Easi is een automatisch nakijkformulier voor onderwijs over intellectueel eigendom. Speciale software beoordeelt de antwoorden van studenten digitaal, wat het makkelijker maakt voor docenten om intellectueel eigendom in het lesprogramma op te nemen.
³ Webinars vervangen de fysieke bijeenkomsten, zoals workshops en gastcolleges. In 2022 breiden wij deze vorm van dienstverlening verder uit.
⁴ IE-kostencalculator is een rekenhulp om te berekenen wat de kosten zijn van een octrooi, merk of model.
⁵ IP Smart Scan is een analyse van het intellectueel eigendom (Intellectual Property ofwel IP) van een bedrijf, en de aansluiting daarvan op de bedrijfsstrategie. Internationaal georiënteerde technologische start-ups kunnen voor deze scan in aanmerking komen als zij een zogeheten Seal of Excellence hebben. De analyse maakt inzichtelijk aan welke IE-aspecten bedrijven meer aandacht kunnen besteden, zodat ze meer profiteren van hun innovaties.
⁶ ideeSCAN geeft ondernemers inzicht in hoe zij een idee kunnen beschermen. Octrooicentrum Nederland en het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom hebben deze digitale tool in 2020 gelanceerd. De tool is te vinden op: www.ideescan.online.
⁷ Bijblad bij De Industriële Eigendom is al sinds 1933 het officiële mededelingenblad van Octrooicentrum Nederland. Sinds 2010 verschijnt het als digitale kwartaaluitgave. Het Bijblad bevat officiële mededelingen en informeert zijn abonnees over nationale, Europese en mondiale ontwikkelingen. In 2020 is de Nieuwsbrief Octrooiregistratie – met praktische informatie over octrooiregistratie – geïntegreerd in het Bijblad. Voor dit nieuwe Bijblad maken we gebruik van een nieuwe tool, waarmee abonnees zich makkelijk kunnen aan- en afmelden. We voldoen nu ook aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en de wettelijke antispamrichtlijnen. Tot slot verkrijgt Octrooicentrum Nederland met deze tool inzicht in het bereik van het Bijblad.
⁸ Nieuwsupdate voor ondernemers om hen te attenderen op andere producten en diensten van Octrooicentrum Nederland die mogelijk interessant voor ze zijn, om ze op deze manier te ondersteunen bij hun volgende stap in het innovatieproces.

4.3 Kennisverspreiding en voorlichting

Een belangrijke taak voor Octrooicentrum Nederland is voorlichting geven over het octrooisysteem. Door de aanhoudende coronapandemie doen we dat sinds maart 2020 op afstand, vaak vanuit huis. Mede vanwege de coronapandemie hebben wij in 2021 ons aanbod van digitale voorlichtingsactiviteiten verder geprofessionaliseerd. Onze communicatiestrategie werpt zijn vruchten af en heeft ertoe geleid dat we nieuwe voorlichtingsmaterialen hebben ontwikkeld voor onze sociale-mediakanalen, de website en campagnes. Hiermee vergroot Octrooicentrum Nederland zijn zichtbaarheid.

Nieuwe voorlichtingsstrategie Octrooicentrum Nederland

Op 1 juli 2021 heeft de minister van Economische Zaken en Klimaat een brief naar de Tweede Kamer gestuurd, onder de titel ‘Optimalisering kennisverspreiding en voorlichting rondom Intellectueel Eigendom’. In deze brief staan beleidsvoorstellen die erop gericht zijn om ondernemers beter gebruik te laten maken van het systeem voor intellectueel eigendom (IE). Met gerichte voorlichting over de mogelijkheden van IE, kunnen meer ondernemers deze kennis toepassen en daar hun voordeel mee doen.

Om de kennisverspreiding en voorlichting rondom IE op een hoger peil te brengen, worden de volgende beleidswijzigingen voorgesteld:

• de uitvoeringsorganisaties op het gebied van IE versterken en hen beter laten samenwerken;
• de bekendheid met en het inzicht in IE vergroten;
• ondernemers toerusten met meer vaardigheden op het gebied van IE.

De minister stelt in de Kamerbrief dat een meer geïntegreerde aanpak van de IE-voorlichting gewenst is, en dat Octrooicentrum Nederland de meest voor de hand liggende partij is om dat uit te voeren. In de rol van regisseur zal Octrooicentrum Nederland, in samenwerking met de IE-Platform-partners, een visie ontwikkelen hoe IE-informatie het meest effectief ontsloten kan worden voor ondernemers en de maatschappij. Octrooicentrum Nederland krijgt daarmee een nieuwe rol en zal voorlichtingsactiviteiten gaan ontwikkelen die erop gericht zijn om ondernemers te voorzien van meer IE-vaardigheden. Dat betekent een intensivering van een aantal taken zoals kennis, voorlichting, promotie en communicatie. Om deze taken uit te voeren, is Octrooicentrum Nederland in 2021 gestart met het ontwikkelen van een nieuwe voorlichtings- en communicatiestrategie.

Digitalisering van voorlichtingsproducten

Als gevolg van de coronapandemie hebben we onze voorlichting ook in 2021 grotendeels digitaal aangeboden. Onze fysieke workshops voor ondernemers hebben we aangepast op informatieaanbod en geschikt gemaakt voor digitale ontsluiting. We hebben hierdoor meer ondernemers bereikt. Het doel is in de toekomst de dienstverlening hybride aan te bieden. Het aantal gastcolleges is toegenomen doordat we deze ook deels digitaal gegeven hebben. We hebben hierdoor meer studenten kunnen bereiken. Onze klanten waarderen de webinars voor het mkb en hoger onderwijs met een 8,5. Aanvullend hebben we uitlegvideo’s gemaakt over onderdelen van het octrooisysteem, die antwoord geven op veel gestelde vragen over octrooien.

IP Scan

De IP Smart Scan is afgerond in 2021. Dit instrument was onderdeel van een tweejarig Europees pilotproject dat voortvloeide uit het IP Action Plan van de Europese Commissie. Octrooicentrum Nederland voerde deze pilot uit. De IP Smart Scan kon worden aangevraagd door mkb-bedrijven die een Seal of Excellence (Europees kwaliteitsstempel Horizon 2020) hebben ontvangen. Het gaat om een scan van het intellectueel eigendom (IE) van het bedrijf, dat besproken wordt in het licht van de toekomstplannen van het bedrijf. In de scan wordt voorlichting gegeven over hoe IE kan bijdragen aan de bedrijfsstrategie. Dit product wordt positief ontvangen door mkb-bedrijven. We nemen het daarom op in ons reguliere voorlichtingspakket.

Een nieuw pilotproject dat is voortgekomen uit het IP Action Plan is de Horizon IP Scan. Sinds 2021 voert Octrooicentrum Nederland ook dit pilotproject uit. De Horizon IP Scan kan worden aangevraagd door mkb-bedrijven die betrokken zijn bij een internationaal samenwerkingsconsortium dat wordt gefinancierd door Horizon 2020 of Horizon Europe. In deze scan geven we voorlichting over hoe mkb-bedrijven slim met hun IE kunnen omgaan bij gezamenlijk onderzoek en gezamenlijke ontwikkelingsprojecten.

Dankzij de begeleiding van Octrooicentrum Nederland had ik geen omkijken naar de studenten die tijdens hun stage patent searches voor mij hebben gedaan. De begeleiding was in vertrouwde handen en dat was fijn.

4.4 Communicatieactiviteiten

Onze communicatiestrategie is erop gericht om:

1. onze positie als autoriteit op het gebied van octrooien te versterken;
2. onze online communicatie-inzet te verstevigen;
3. te groeien in contentvolwassenheid.

In onze communicatie richten we ons vooral op technologisch innovatieve ondernemers en toekomstige ondernemers.

In 2021 zijn we onze e-mailmarketing intensiever gaan aanpakken. Via nieuwsbrieven voorzien we ondernemers van uitgebreidere serviceberichten en relevantere updates. En we hebben nieuwe voorlichtingsmaterialen geproduceerd, waaronder een nieuwe reeks ‘Hamertijdvideo’s’. In deze video’s bieden we aan de hand van een alledaags gebruiksvoorwerp op een toegankelijke manier informatie aan over octrooien.
We hebben onze voorlichtingsmaterialen gepromoot via onze eigen sociale-mediakanalen en dit jaar ook meer via online advertising. Gebleken is dat de betaalde online promotie een substantieel groter deel van de doelgroepen bereikt. Daarnaast hebben we de volgende 2 landelijke campagnes (mede) georganiseerd:

1. Campagne ‘Intellectueel Eigendom: De kroon op je werk’

Op initiatief van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Octrooicentrum Nederland, BOIP en de KVK is een landelijke campagne gevoerd: ‘Intellectueel Eigendom: De kroon op je werk’. De campagne werd in april gelanceerd door de toenmalige staatssecretaris Mona Keijzer, en liep tot juli. Doel was om ondernemers in Nederland bewust te maken van het belang en de mogelijkheden van intellectueel eigendom (IE) voor hun bedrijf. De succesvolle bedrijven Secrid, Undiemeister en Groasis hebben meegewerkt aan korte video’s, waarin zij aangeven wat IE voor hen betekent. Daarnaast zijn er radiospots uitgezonden, is er een podcast ontwikkeld, zijn er diverse artikelen verschenen in de media en is er geadverteerd via de sociale-mediakanalen. De campagne heeft geresulteerd in meer dan 30 miljoen vertoningen en in ongeveer 73.000 kliks naar de campagnepagina www.iegoedidee.nl.

2. Campagne ‘IE on tour’

Na de campagne ‘Intellectueel Eigendom: De kroon op je werk’ heeft Octrooicentrum Nederland de vervolgcampagne ‘IE on tour’ ontwikkeld. Deze sociale-mediacampagne was erop gericht om (toekomstige) technologisch innovatieve ondernemers die weinig tot niets van octrooien en andere intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) weten, te informeren over de voor- en nadelen van het IE-systeem. Hiervoor zijn 3 video’s gemaakt met de ondernemers achter Hable, Ipos Technology en TuttiFoodi. Zij werden door reporter Remy Gieling gevraagd naar hun ervaringen met het beschermen van hun innovatieve idee. De campagne heeft van 27 september tot 8 november gelopen en heeft geresulteerd in ongeveer 550.000 vertoningen. De video’s en de website zijn door iets meer dan 150.000 bezoekers bekeken. IE on tour

We hebben in eerste instantie gekozen voor een effectieve low-budget-oplossing om ons product te beschermen met een mix van beschermingsvormen. Maar we willen misschien alsnog octrooi aanvragen: om investeerders aan te trekken én een unieke positie in de markt te houden.

4.5 Partners in voorlichting

Als ondernemers meer weten over hoe ze hun intellectueel eigendom kunnen beschermen, draagt dit bij aan het succes van hun organisatie of uitvinding. Vragen over intellectueel eigendom van ondernemers zijn vaker latent dan expliciet. Daarom is het belangrijk om (toekomstige) innovatieve ondernemers te bereiken of te benaderen via organisaties en initiatieven waar zij van nature gemakkelijk aankloppen. Om onze informatie zo efficiënt en effectief mogelijk te verspreiden, werken we daarom intensief samen met de volgende intermediaire organisaties, belangenorganisaties en innovatieprogramma’s:

• Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen
• Kamer van Koophandel (KVK)
• Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP)
• Nederlandse Orde van Uitvinders
• Incubators
• Orde van Octrooigemachtigden
• NEN

Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen

Octrooicentrum Nederland heeft ook in 2021 bijgedragen aan diverse innovatieprogramma’s van de Regionale Ontwikkelingsmaatschappijen. Intellectueel eigendom (IE) maakt in toenemende mate deel uit van het Investor Readiness Program. Innovatieve ondernemers die aan dit programma deelnemen, krijgen een beter beeld van de strategische mogelijkheden van IE. Met de kennis die zij opdoen, zijn ze beter in staat te innoveren en vergroten ze hun kans op een succesvolle marktintroductie en financiering.

Kamer van Koophandel (KVK)

In 2021 hebben we – samen met het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP) – bijgedragen aan de ‘Durf te vragen’-sessies van de KVK. Ook leverden we een bijdrage aan de KVK Business Challenge. Deze challenge is bedoeld om mkb-bedrijven in contact te brengen met grote bedrijven, om innovatieve, nieuwe business te creëren. We voeren hiervoor octrooionderzoeken uit, die inspiratie bieden voor nieuwe innovaties. En ook dit jaar hebben we weer kennis over intellectueel eigendom geleverd voor de jurering voor de KVK Innovatie Top 100.

Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BOIP)

Octrooicentrum Nederland werkt al jaren intensief samen met BOIP. Bijvoorbeeld bij de IP Smart Scans: BOIP checkt voor deelnemende mkb-bedrijven welke namen, logo’s en merken zij gebruiken en geeft mogelijkheden om hun merken en modellen beter te registreren. Deze aanbevelingen worden verwerkt in de IP Smart Scans. Daarnaast trekken we gezamenlijk op bij de ‘Durf te vragen’-sessies van de KVK en bundelen we onze communicatieactiviteiten over intellectuele eigendomsrechten (IE-rechten) in de breedte.

Jong Ondernemen

Het is belangrijk om toekomstige ondernemers alvast voor te lichten over de voor- en nadelen van het systeem voor intellectueel eigendom (IE). Daarom geeft Octrooicentrum Nederland gastcolleges bij instellingen voor hoger onderwijs en doen we mee in het programma van Jong Ondernemen. Binnen dit programma bieden we 2 workshops aan:

1. introductie in IE-rechten
2. IE-strategie

Daarnaast leveren we voor de Pitch Battles juryleden aan, die de ideeën op nieuwheid kunnen beoordelen.

Orde van Octrooigemachtigden

In 2021 zijn de afspraken uit het ’Memorandum van Overeenstemming ter versterking van het gebruik van het octrooisysteem‘ tussen Octrooicentrum Nederland en de Orde van Octrooigemachtigden verder ingevuld. Beide partijen zijn tevreden over de samenwerking die steeds intensiever wordt. Hierbij wordt onder andere inhoudelijke informatie uitgewisseld, worden gastcolleges en webinars gevolgd, en worden partijen die informatie zoeken naar elkaar doorverwezen.

Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut (NEN)

Octrooicentrum Nederland en NEN werken op verschillende niveaus samen en wisselen kennis uit. Zo hebben we bijvoorbeeld ook dit jaar weer deelgenomen in de jury van de jaarlijkse NENnovation Award 2021. Voor de winnaar in de categorie start-ups hebben wij een IP Smart Scan gemaakt.