Octrooiverlening

2.1 Ingediende en verleende octrooien in de periode 2015-2020

In deze paragraaf presenteren we de aantallen octrooiaanvragen en -verleningen die Octrooicentrum Nederland onder de Rijksoctrooiwet registreert. Daarnaast geven we cijfers over de Europese octrooiaanvragen onder het Europees Octrooiverdrag, waarbij Nederland is aangewezen als land waar het Europees octrooi na verlening rechtsgeldig zou moeten zijn, en in hoeveel gevallen daar feitelijk (via ‘validatie’) gebruik van wordt gemaakt. In de cijfers zijn niet meegenomen de Europese octrooiaanvragen die alleen vanuit Nederland zijn ingediend bij het Europees Octrooibureau (EOB) of de World Intellectual Property Organization (WIPO).

We presenteren de cijfers in deze onderdelen, die we in de volgende grafieken toelichten:

• ingediende octrooiaanvragen;
• verleende octrooien;
• ingetrokken en vervallen aanvragen;
• verdeling van verleende octrooien over IPC-klassen;
• aanvragen uit het buitenland;
• Europese octrooien die in Nederland gevalideerd zijn;
• ontvangen vertalingen;
• regionale verdeling.

2.1.1 Ingediende octrooiaanvragen

In de afgelopen 5 jaar is het aantal octrooiaanvragen gestegen tot 3.023 in 2020. Daarmee is het aantal ingediende octrooiaanvragen in een jaar voor het eerst sinds lange tijd weer boven de 3.000 uitgekomen. Dit komt met name door een groei van de aanvragen uit vooral China.

2.1.2 Verleende octrooien en ingetrokken en vervallen aanvragen

In 2020 hebben we onder de Rijksoctrooiwet 1.911 octrooien verleend, zoals altijd 18 maanden na indiening. Dit aantal is bijna gelijk aan het aantal verleningen in 2019 (1.936 aanvragen). Het verschil tussen het aantal aanvragen en het aantal verleningen heeft te maken met aanvragen die ingetrokken zijn of vervallen zijn doordat de aanvragen niet aan de wettelijke vereisten voldeden. Grafiek 3 maakt dit inzichtelijk.

Voor het gedigitaliseerde octrooiverleningsproces gebruiken we het Benelux Patent Platform (BPP): een in 2015 samen met de Belgische en Luxemburgse collega’s tot stand gebracht IT-systeem, dat het volledige octrooiverleningsproces (van aanvraag, verlening en instandhouding) in elk van de Benelux-landen ondersteunt en dat ook de klant daarin via een MyPage-module meeneemt.

De overgang van het oude IT-systeem naar BPP leidde tot een dip in het aantal verleende octrooien in 2015, door een onontkoombare, korte stillegging van werkprocessen, en tot een piek in 2017 – de wettelijke 18 maanden later – bij het aantal verleningen.

Ingetrokken en vervallen aanvragen 2015 t/m 2020

2.1.3 Verzoek- en bezwaarschriften

In de 2e helft van 2020 is een opmerkelijke stijging te zien van het aantal wettelijke adviesverzoeken: verzoeken waarbij een belanghebbende partij of soms ook de rechter een advies wil van Octrooicentrum Nederland over de geldigheid van een verleend octrooi. Mogelijk hangt deze stijging samen met de invoering in 2020 van de indicatietarieven voor octrooizaken bij de rechtbank. Deze indicatietarieven maximeren de hoge proceskosten in octrooizaken in geval van verlies. De drempel om een octrooigeschil te beginnen, voorafgegaan door een wettelijk adviesverzoek, is daarmee verlaagd, met name voor kleinere partijen met minder financiële armslag.

Het aantal verzoekschriften en bezwaarschriften dat is gericht op herstel in de vorige toestand is in 2020 behoorlijk gedaald, na een continue stijging sinds 2015. De corona-crisis lijkt daar de reden voor te zijn. Ook de noodwet waarmee Octrooicentrum Nederland tijdelijk wettelijke termijnen kon verlengen en waardoor octrooihouders bijvoorbeeld 6 maanden extra de tijd kregen voor betaling van de jaarlijks verschuldigde instandhoudingstaksen, zal natuurlijk een rol hebben gespeeld.

2.1.4 Aanvullende beschermingscertificaten

Het aantal aanvragen voor aanvullende beschermingscertificaten (ABC’s) voor gewone medicijnen was in 2020 hetzelfde als in 2019: 61 aanvragen. In 2020 is het aantal aanvragen voor kindergeneesmiddelen weer licht gestegen tot 14 stuks. Daarentegen is het aantal aanvragen voor bestrijdingsmiddelen licht gedaald. In 2020 zijn slechts 3 aanvragen ingediend.

2.1.5 Verdeling van verleende octrooien over IPC-klassen

De WIPO heeft met zijn International Patent Classification (IPC) een classificatie gemaakt met 5 hoofdtechnologiegebieden (zie grafiek 6). Die hebben we gebruikt voor de verdeling van de verleende octrooien. Deze verdeling is de afgelopen 6 jaar redelijk constant. Ongeveer 40% procent van de verleende octrooien is afkomstig uit de werktuigbouwkunde (klasse IV). Daarnaast verlenen we veel octrooien in de klasse overig (V), met name in de bouw. Er is een lichte groei waarneembaar in de octrooien op het gebied van chemie en farmacie (III).

2.1.6 Aanvragen uit het buitenland

In grafiek 7 is te zien hoe het aantal octrooiaanvragen uit het buitenland zich heeft ontwikkeld in de laatste 5 jaar.

Er is een sterke groei zichtbaar: in de periode 2015 tot en met 2020 is het aantal aanvragen uit het buitenland gestegen van 306 naar 816 aanvragen. Voor een belangrijk deel gaat het om octrooiaanvragen uit China. Dat aantal is opgelopen tot meer dan 400 ingediende aanvragen in 2020.

Van het totaal aantal octrooiaanvragen in 2020 (3.023) zijn er 2.264 (75%) in het Engels ingediend, dus ook door veel Nederlandse aanvragers. De reden hiervoor is dat deze aanvragers hun aanvraag op een zeker moment zeer waarschijnlijk willen doorzetten naar met name het Europees Octrooibureau (EOB), waar het Engels (naast het Duits en Frans) de werktaal is. Op deze manier fungeert Octrooicentrum Nederland voor Nederlandse aanvragers als opstap naar octrooirechten over de grens; het zakendoen op de Europese markt wordt erdoor gefaciliteerd.

2.1.7 Europese octrooien die in Nederland gevalideerd zijn (EPNL-octrooien)

Grafiek 8 laat het aantal Europese octrooien zien die het EOB verleend heeft en waarin (ook) Nederland werd aangewezen als land waar dat octrooi geldig zou moeten worden, de zogeheten EPNL-octrooien. Voor het eerst sinds jaren is er een lichte daling: in 2020 verleende het EOB 132.781 octrooien die ook geldig zijn in Nederland, tegen 135.636 in 2019.

De toenemende stroom Europese octrooien tot 2020 is het directe gevolg van de sterk toegenomen productie bij het EOB. De verklaring is dat het EOB er met succes in slaagt werkachterstanden aan te pakken.

2.1.8 Ontvangen vertalingen

Voor de validatie van een Europees octrooi in Nederland is een vertaling vereist. In 2020 hebben octrooihouders voor Europese octrooien 29.033 vertalingen bij ons ingediend. Met deze octrooien erbij kwam het totaal aantal levende octrooirechten in Nederland eind 2020 uit op het recordaantal van 244.077 stuks. De octrooirechten zijn in te zien in het digitale octrooiregister van Octrooicentrum Nederland, ga daarvoor naar: www.octrooiregister.nl.

2.1.9 Regionale verdeling

In figuur 10 is de regionale spreiding te zien van het aantal verleende octrooien per 100.000 inwoners in de periode 2016-2020 voor de 40 zogeheten COROP-gebieden van Nederland (COROP is een verkorting van Coördinatie Commissie Regionaal Onderzoeksprogramma). De COROP-indeling is een regionaal niveau tussen gemeenten en provincies in dat wordt gebruikt voor analytische doelen. Ieder COROP-gebied bestaat uit een centrale kern (bijvoorbeeld een stad) met een omliggend gebied dat nauw verbonden is met die kern. De begrenzing van de COROP-gebieden volgt de provinciale grenzen. Europese octrooien die het Europees Octrooibureau heeft verleend, zijn niet opgenomen in figuur 10.

De regio Delft inclusief het Westland heeft met meer dan 228 octrooien per 100.000 inwoners de hoogste octrooidichtheid (gemeten naar octrooien onder de Rijksoctrooiwet) in de periode 2016-2020. Deze octrooien zijn afkomstig van de TU Delft en vele technologisch innovatieve mkb’ers in de regio, waaronder spin-offs van de TU Delft en innovatieve bedrijven in het Westland. Delft wordt op afstand gevolgd door Zuidoost-Noord-Brabant (Eindhoven en omgeving) en de Achterhoek.

Aantal verleende octrooien Rijksoctrooiwet 2016-2020 per 100.000 inwoners